بدون شک یکی از مهمترین اکتشافات توسط انسان ها لیزر است. این فناوری دارای کابردهای فراوانی در صنعت و علم پزشکی است. لیزر (laser) خلاصه شده عبارت light amplification by simulated emission of radition است. این عبارت که معرف لیزر است، آن را به صورت نوری تعریف می‌کند که تقویت شده است. امروزه تاثیر لیزر در دندانپزشکی نیز بسیار قابل توجه می‌باشد. موارد استفاده از لیزر نسبت به طول موج های آن متفاوت است.
در دندانپزشکی امواج قرمز و مادون قرمز کاربرد دارند. لیزر در دیگر حوزه های پزشکی از قبیل جراحی نیز مورد استفاده است. در این مقاله سعی داریم به بررسی کاربرد لیزر در دندان پزشکی بپردازیم.
دیگر مقالات علمی و درمانی
لیزرهای مورد استفاده در دندانپزشکی
لیزرهای مورد استفاده و شایع در دندانپزشکی شامل دو گونه متفاوت هستند. این دو گونه با قدرت و توان های مختلف موارد استفاده متفاوتی دارند. لیزرهای مورد استفاده در دندانپزشکی عبارتند از:
- لیزرهای کم قدرت با توان پایین: توان این لیزر کمتر از 0.5 است. با تحریک سلول های دهانی باعث افزایش فعالیت آنها می‌شود. از طریق ترمیم سلول و بافت‌ها به ترمیم زخم‌ها کمک شایانی می‌کند. در درمان التهاب و عفونت از طریق کاهش آب های میان بافتی موثر است. با استفاده از فیزیوتراپی دهانی نیز به عنوان مسکن برای دردهای دندانی عمل می‌کند.
- لیزرهای پر قدرت دارای توان بالا: این لیزر با توان بالاتر از 0.5 در حوزه های درمانی دیگر و عمل های جراحی و برخی از درمان های تخصصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حوزه دندانپزشکی معمولا در درمان بافت سخت دندان از این نوع لیزر استفاده می‌شود.
کاربرد های شگفت انگیز لیزر در دندانپزشکی
همانگونه که در مقدمه نیز گفتیم در دندانپزشکی معمولا از امواج قرمز و مادون قرمز جهت درمان استفاده می‌شود. این امواج هیچ خطری برای سلامتی فرد ندارند. در دندانپزشکی استفاده از لیزر برای موارد درمانی، جراحی و زیبایی استفاده می‌شود. کاربرد لیزر در دندانپزشکی شامل موارد زیر می‌باشد:
- انواع جراحی بافت سخت و نرم
- پیشگیری، تشخیص و برداشت پوسیدگی
- ترمیم زخم ها
- تسکین دردهای مفصل و عضلات
- از بین بردن لکه های روی لثه
- از بین بردن تیرگی های لثه
- کاربرد لیزر در جراحی لثه
- لیزر دندان(این مورد شامل کشیدن دندان، عصب کشی دندان و برخی موارد زیبایی می‌باشد)
- استفاده از لیزر برای بیوپسی یا نمونه برداری از بافت دهان
پزشک متخصص بیماری های دهان، فک و صورت با استفاده از لیزر توانایی تشخیص و درمان به موقع و تخصصی موارد بالا را دارد.
جادوی لیزر در تشخیص، درمان و جراحی های دهان و دندان
تاثیر لیزر در دندانپزشکی بسیار گسترده و فراوان می‌باشد. با استفاده از دستگاه ها و لیزرهای مختلف می‌توان بسیار سریع به تشخیص و درمان مشکلات دهان و دندان پرداخت. لیزر همچنین در عمل های زیبایی نقش بسزایی دارد. روند تشخیص، درمان و عمل ها با ذکر جزئیات در ادامه شرح داده شده است:
انواع جراحی بافت سخت و نرم
یکی از موارد تاثیر لیزر در دندانپزشکی، جراحی بافت سخت و نرم به وسیله لیزر است.
- درمان بافت نرم با استفاده از لیزر: برای درمان بافت نرم دهان به روش کاملا غیر تهاجمی و با درد و خونریزی کم، از لیزر استفاده می‌شود. جهت درمان بافت نرم از لیزر با حرارت گرم استفاده می‌شود. در این روش لیزر مانند چاقوی جراحی عمل می‌کند. در این حالت لیزر به جای خونریزی زیاد در محل زخم تشکیل لخته خون می‌دهد. این عملکرد یکی از فواید لیزر است. اما سرعت روند درمان بسیار پایین می‌باشد. بافت های دهانی ملتهب و پر آب نیز رفتاری شبیه بافت های نرم دهانی دارند. علاوه بر این، بافت دارای آب، جاذب لیزرها هستند. لذا تاثیر لیزر بر آن ها بسیار زیاد است.
- درمان بافت سخت با استفاده از لیزر: درمان بافت سخت نیز با استفاده از لیزر سرد و یا با حرارت کم امکان پذیر است. برای درمان مشکلاتی در قسمت های سخت دهان و دندان نظیر مینا و عاج دندان از لیزر سرد استفاده می‌شود. در واقع لیزر جایگزین مناسبی برای دریل است و بالطبع بیمار ناچار به تحمل صدای گوش خراش و اضطراب ناشی از دریل نیست. فایده دیگر این نوع لیزر توجه و دقت بالای آن در هنگام نمونه برداری از بافت دهان است.
پیشگیری، تشخیص و برداشت پوسیدگی
از دیگر موارد کاربرد لیزر در دندانپزشکی می‌توان به پیشگیری، تشخیص و برداشت پوسیدگی اشاره کرد. در ادامه جزئیات هر سه مورد به تفکیک بیان شده است:
- تشخیص پوسیدگی: کاربرد لیزر در دندانپزشکی در حوزه پوسیدگی دندان بسیار قابل توجه می‌باشد. برای تشخیص پوسیدگی، پزشک با استفاده از دستگاه دیاگنودنت، لیزر آرگون و در مواردی لیزر کم توان دایود به تشخیص می‌پردازد. بعد از برخورد لیزر با دندان و باکتری های پوسیدگی دندان، در صورت وجود باکتری نور فلورسانس ایجاد می‌شود. این نور از طریق بروز اعدادی روی دستگاه مشخص می‌شود. ضریب خطای تشخیص این دستگاه در صورت جرم زیاد روی دندان ممکن است زیاد باشد.
- پیشگیری از پوسیدگی: پیشگیری از پوسیدگی دندان از طریق ذوب کریستال ها و کریستاله شدن مجدد مینای دندان از وارد شدن زیاد میکروب ها به دندان جلوگیری می‌کند. این پیشگیری با استفاده از لیزر Nd:YAG و CO2 انجام می‌شود.
- برداشت پوسیدگی: لیزر مورد استفاده در این روش اربیوم است. در این روش لیزر نقاط آسیب دیده دندان را ناپدید می‌کند. حساسیت این روش نسبت به روش های معمول دندانپزشکی بسیار بیشتر است. اشعه تابیده شده خاصیت آنتی باکتریال دارد لذا بیمار را خطری از نظر بهداشت تهدید نمی‌کند.
استفاده از لیزر در بیوپسی
یکی از روش های تشخیص انواع بیماری های دهانی بیوپسی است. نوعی نمونه برداری از دهان که به صورت دستی یا با استفاده از لیزر انجام می‌شود. در نوع لیزری، کل زخم دهانی جهت نمونه برداری برداشته می‌شود.
ترمیم سریع زخم ها
با استفاده از لیزرهای کم توان مورد استفاده در دندانپزشکی، می‌توان به ترمیم زخم های برآمده از جراحی پرداخت. تسکین درد بعد از کشیدن و پر کردن و عصب کشی دندان و مداوای بیماری های حفره دهانی از دیگر وظایف لیزر کم توان است. در این شرایط لیزر دندان یکی از بهترین راه حل ها جهت ترمیم زخم های دهانی می‌باشد.
تسکین دردهای مفصل و عضلات
با توجه به اهمیت مفصل گیجگاهی در متعادل بودن فعالیت های صورت، هر گونه مشکلی در این مفصل نیازمند پیگیری سریع و جدی است. لیزر دندان با نام MLS در کوتاه ترین زمان ممکن به درمان مشکلات و دردهای موجود در مفصل گیجگاهی می‌پردازد. این روش در مداوای درد سر، گردن و فک و همچنین کم کردن التهاب و ورم ناشی از عارضه مفصل گیجگاهی بسیار موثر است.
تاثیر شگفت انگیز لیزر در از بین بردن لکه های روی لثه و تیرگی های لثه
این موضوع یکی از مشکلات رایج دهان و دندان در بسیاری از افراد است. وجود رنگدانه در لثه این افراد باعث ایجاد لکه و تیرگی بر لثه شود. همچنین افراد سیگاری نیز به علت رسوب نیکوتین در لثه این مشکل را تجربه می‌کنند. با توجه به تاثیر فراوان لیزر در دندانپزشکی، پزشک با استفاده از لیزر دیود و اربیوم درمان را انجام می‌دهد. با استفاده از لیزر به طرز شگفت آوری تیرگی و لکه لثه فرد طی مدت زمانی کوتاه از بین می‌رود.
کاربرد لیزر در جراحی لثه
در صورت وجود هر گونه مشکلی در لثه، یکی از راهکارهای درمانی لیزر است. در شرایطی که نیاز به برداشت استخوان باشد ابتدا با استفاده از جراحی معمول باید اقدام به کنار زدن لثه کنند. در مرحله بعد جهت برداشتن استخوان از لیزرهای بافت سخت استخوان استفاده می‌شود. اما در روند درمان بافت نرم با استفاده از لیزرهای اربیوم، دایود، CO2 و Nd:YAG، لثه را درمان می‌کنند. مشکلات لثه و درمان های زیبایی لثه به این شرح می‌باشند:
- جراحی لثه به علت جرم پلاک سنگین و تحلیل استخوان زیاد
- طراحی فرنوم با لیزر
- درمان زیبایی لثه از طریق جراحی با لیزر که لیفت لثه نامیده می‌شود
- افزایش طول تاج لثه با استفاده از جراحی لیزری
کاربرد لیزر در درمان لبخند لثه ای
افرادی که در زمان لبخند زدن مقدار زیادی از لثه آن ها ظاهر می‌شود دارای لبخند لثه ای می‌باشند. درمان این مشکل با دو روش درمان لبخند لثه ای با بوتاکس و همچنین با استفاده از لیزر امکان پذیر است. درمان با لیزر از طریق برداشتن قسمت اضافی لثه انجام می‌شود. عوارض جانبی این روش اعم از درد و التهاب و خونریزی بسیار محدود می‌باشند.
لیزر دندان
- کشیدن دندان: یکی از موارد تاثیر لیزر در دندانپزشکی کشیدن دندان با استفاده از لیزر است. در شرایطی که درد و خونریزی حاصل از کشیدن دندان زیاد باشد پزشک متخصص با استفاده از لیزر اقدام به کشیدن دندان می‌کند. قدم اول برای کشیدن دندان با این روش جدا کردن بافت های اطراف دندان و سست شدن ریشه دندان است. بعد از آن پزشک با ابزار دستی دندان را خارج می‌کند. بعد از قدم اول پزشک محل خارج شدن دندان را می‌سوزاند. این کار ضمن جلوگیری از خونریزی زیادی از تجمع بیشتر باکتری در دهان نیز جلوگیری می‌کند.
- عصب کشی دندان: در مواردی که ضدعفونی کردن فقط با روش دستی انجام نمی‌شود استفاده از لیزر بسیار کاربردی است. پزشک برای ضدعفونی کردن کامل کانال های دندان از لیزر استفاده می‌کند.
4 مورد برتری لیزر نسبت به روش های معمول دندانپزشکی
با وجود اینکه این روش برتری های زیادی نسبت به روش های درمانی معمول دارد اما فقط درمانی کمکی برای روش های معمول است. از مزایای این روش می‌توان این موارد را نام برد:
- درد و خونریزی محدود
- عدم نیاز به بی حسی یا بی حسی کم
- مداوای زودتر زخم و محل آن
- احتمال ابتلا به عفونت در این مورد بسیار کمتر است
اما این روش نقاط منفی نظیر هزینه زیاد درمان و ماندگاری همیشگی آثار جراحی را در بدن فرد به همراه دارد.
هزینه درمان های دهانی با استفاده از لیزر
با توجه به اینکه پزشک از چه دستگاهی استفاده کند هزینه متغیر است. تنوع در لیزرها با موارد استفاده متفاوت و دستمزد پزشک نیز عوامل تعیین کننده قیمت درمان با استفاده از لیزر می‌باشند.
لیزر درمانی بایستی توسط پزشک متخصص انجام شود. زیرا هر گونه خطا در روند درمان با استفاده از لیزر ممکن است خطرات جدی برای فرد به همراه داشته باشد. دکتر مرضیه صحت پور، متخصص بیماریهای دهان،فک و صورت، دارای بورد تخصصی از دانشگاه شهیدبهشتی و متخصص فلوشیپ لیزر با روش های بسیار تخصصی به درمان شما می‌پردازند. جهت دریافت مشاوره و نوبت با شماره 09390042441 تماس حاصل فرمائید.