سردردی دوره‌ای و بسیار دردناک که معمولا یک طرفه و ناشی از عصب سه قلوی خودمختار است. مدت هر حمله این نوع سردرد، کوتاه است ولی در چند دوره تکرار می‌شود. مدت زمان هر حمله، بین ده دقیقه الی سه ساعت متغیر است. شدت این سردرد بسیار زیاد است و ممکن است روند عادی زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. این درد ممکن است یک طرف سر، پیشانی، اطراف چشم‌ها، شقیقه‌ها، گونه، فک پایین و حتی دندان‌ها را نیز درگیر کند. علت سردرد خوشه ای متفاوت است، در این مقاله بعد از بررسی دقیق علت سردرد خوشه ای به بیان روش های درمان سردرد خوشه ای می‌پردازیم.
سردرد خوشهای چیست؟
دلیل اینکه سردرد خوشهای به عنوان سردرد دوره‌ای شناخته می‌شود این است که ممکن است افراد را بین چند روز تا چند ماه درگیر کند. همچنین بروز این نوع سردرد، در بعضی از فصل‌های سال مانند بهار و پاییز بیشتر است. به همین دلیل ممکن است سردرد خوشه ای با سردرد‌های فصلی اشتباه گرفته شود.
دلیل اصلی سردرد خوشهای هنوز کاملا مشخص نیست؛ اما برخی دلایل باعث تشدید این نوع سردرد می‌شوند. این نوع سردرد زیاد شایع نیست و درصد شیوع آن به صورت یک در هزار است و شیوع آن در میان مردان بسیار بیشتر از زنان است. بروز آن معمولا قبل از 30 سالگی اتفاق می‌افتد. درد سردرد خوشهای بسیار بیشتر از سردرد میگرنی است.
روش‌های پیشگیری و درمان زیادی برای این نوع سردرد وجود دارد که هدف ما در این مقاله، معرفی روش های قطعی درمان سردرد خوشه ای است.
12 مورد از علائم اصلی سردرد خوشهای
در این قسمت علائم اصلی این سردرد و تفاوت آن با سایر سردرد‌ها را بررسی می‌کنیم:
- شدت و سرعت سردرد در هنگام حمله بسیار زیاد است. به صورتی که افراد ممکن است در مدت 5 الی 10 دقیقه شدت زیاد این سردرد را تجربه کنند
- محل درد ممکن است یک طرف سر باشد و پس از بهبود آن سمت دیگر سر نیز درگیر شود. حالت درد به صورت سوزنی، سوراخ کننده، ضرباندار یا مداوم است. علاوه بر نقاطی که پیشتر ذکر کردیم که ممکن است در طول این سردرد درگیر درد شوند، پوست سر نیز حساس می‌شود
- زمان این سردرد از نیم ساعت تا یک ساعت و نیم و یا حتی دو الی سه ساعت متغیر است، برخی افراد ممکن است فقط 15 دقیقه آن را تجربه کنند؛ اما زمان آن کمتر از 4 ساعت است. این حمله‌ها ممکن است یک روز در میان باشد و تا مدت 8 روز ادامه داشته باشد
- از نظر قابل پیش بینی بودن حمله‌های سردرد خوشهای، این حملات معمولا در ساعاتی مشخص از شبانه روز اتفاق می‌افتند و به همین علت، سردرد زنگ ساعت(Alarm clock headache) نیز نام دارند. به طور معمول حمله‌هایی که در طول شب اتفاق می‌افتند بسیار شایع‌تر از حمله‌های روز هستند و ممکن است فرد بعد از یک الی دو ساعت خواب شب آن را تجربه کند
- حملات روزانه سردرد خوشهای، ممکن است 2 هفته الی سه ماه به صورت مداوم تکرار شود. بعد از این مدت، به صورت مقطعی(حداقل 2 هفته) بهبودی حاصل می‌شود و فرد مجددا دچار سردرد می‌شود
- شروع ناگهانی درد، نشانه اصلی این نوع سردرد است و درد و سوزش ناشی از آن معمولا در یک طرف سر است
- ورم و افتادگی پلک همان سمتی که فرد درد دارد
- عرق کردن بیش از حد
- تشدید سردرد هنگام نور ناشی از حساسیت نسبت به نور
- آبریزش چشم و بینی و همچنین قرمزی چشم
- افزایش حرارت و قرمزی صورت
- تنگ شدن مرمک چشم
علت سردرد خوشه ای چیست؟
علت دقیق سردرد خوشه ای هنوز مشخص نیست؛ اما برخی موارد می‌توانند باعث ایجاد و یا تحریک این سردرد شوند. تشخیص علت سردرد خوشه ای، به پزشک در تشخیص روش های قطعی درمان سردرد خوشه ای بسیار کمک می‌کند. مواردی که می‌توانند در ابتلا به سردرد خوشهای نقش داشته باشند شامل این موارد هستند:
- هیپوتالاموس
- بروز اختلال عصبی در ساعت بیولوژیک بدن
- مصرف سیگار، الکل و عطر‌هایی با بو‌های تند
- مصرف هیستامین و نیتروگلیسیرین
- تغییر فصل
- تغییرات محیطی و افزایش استرس
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
برای اطلاع از فعالیت‌های زیبایی دکتر مرضیه صحت پور می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه کنید:
پزشک برای تشخیص سردرد خوشهای از چه روشی استفاده می‌کند؟
برای تشخیص صحیح و همچنین استفاده از روش های قطعی درمان سردرد خوشه ای باید حتما به پزشک متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت مراجعه کنید. در مرحله اول، پزشک برای تشخیص سردرد خوشهای از معاینه فیزیکی و بررسی علائم شما مانند درد، شدت حمله و سایر علائم استفاده می‌کند. دیگر روش‌های تشخیص سردرد خوشهای عبارتنداز:
- بررسی وضعیت بیمار از طریق معاینه فیزیکی که شامل بررسی حس‌ها و واکنش‌ها است. این روش به راحتی عملکرد مغز شما را بررسی می‌کند.
- در صورتی که امکان تشخیص سردرد خوشهای شما با معاینه فیزیکی وجود نداشته باشد، پزشک از آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص استفاده می‌کند. این روش‌ها می‌توانند احتمال ابتلای شما به تومور و آنوریسم را رد کنند. رایج‌ترین آزمایش‌های تصویربرداری شامل سی تی اسکن و MRI هستند که هر کدام روشی خاص برای تشخیص دارند. سی تی اسکن از اشعه ایکس برای عکسبرداری دقیق و مقطعی از مغز استفاده می‌کند. روش MRI نیز از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای عکسبرداری صحیح از مغز و رگ‌های خونی شما استفاده می‌کند.
روش های درمان سردرد خوشه ای چیست؟
سردرد خوشه ای بسیار دردناک است و فرد را بسیار بی‌قرار می‌کند. روش های قطعی درمان سردرد خوشه ای وجود ندارد و بیشتر روش‌های زیر کاملا مقطعی هستند:
- در صورتی که سردرد خوشهای شما حاد باشد، روش‌های درمان شامل تجویز تریپتان‌ها از جمله سوماتریپتان و ریزاتریپتان است. همچنین مصرف ارگوتامین، اسپری لیدوکائین و استفاده از ماسک اکسیژن به مدت 15 دقیقه باعث فروکش کردن درد می‌شود. سایر دارو‌ها باید به صورت روزانه مصرف شوند
- مصرف کورتیکواستروئید‌ها از جمله پردنیزولون
- سدیم والپروات
- مصرف ارگوتامین قبل از خواب برای پیشگیری از حمله شبانه
- گاباپنتین
- وراپامیل
همچنین ممکن است پزشک از تزریق کورتون و مواد بی حس کننده در عصب پشت سر استفاده کند. این درمان فقط در مواردی که درد غیر قابل تحمل باشد تجویز می‌شود و مدت اثر بسیار کوتاهی دارد.
3 روش برای پیشگیری از ابتلا به سردرد خوشهای
روش‌های زیر برای پیشگیری از ابتلا به سردرد خوشهای بسیار موثر هستند:
- خواب منظم
- پرهیز از مصرف سیگار
- کاهش مصرف و یا ترک سیگار
جمع بندی روش های قطعی درمان سردرد های خوشه ای
این مقاله برای اطلاع رسانی درباره سردرد کلاستر و روش های قطعی درمان سردرد خوشه ای تهیه شده است؛ اما بهترین و مطمئن‌ترین روش برای تشخیص دقیق علت سردرد خوشهای مراجعه به پزشک متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت است. برای مراجعه به مطب دکتر مرضیه صحت پور می‌توانید با شماره 09394414200 تماس حاصل فرمائید و بهترین روش‌های درمانی را دریافت کنید.